حقوق گیرندگان خدمت:
اولین رویداد بین المللی با تمرکز ویژه بر حقوق بیماران با حمایت دفتر منطقه اروپای سازمان جهانی بهداشت در سال 1994 در هلند تشکیل شد. نماینده از 36 کشور عضو در این رایزنی شرکت داشتند. هدف این نشست تعریف اصول و استراتژی هایی برای ارتقاء حقوق بیماران بود این نشست بیانیه ای را در حمایت از حقوق بیماران در اروپا تصویب کرد که هنوز اهمیت خود را به عنوان چارچوب مشترکی برای عمل در کشور های اروپایی حفظ کرده است.
اصول اساسی حقوق بیماران سازمان جهانی بهداشت دفتر منطقه ای اروپا 1994
حق توجه به منزلت و شأن انسان ، حق در یافت مراقبت های بهداشتی ، حق دسترسی به اطلاعات ، حق انتخاب ، حق مشارکت ، حق محرمانه ماندن اطلاعات ، حق شکایت و در خواست جبران خسارت
فراموش نکنیم.....
- بیمار انسان درد مندی ست که به کمک ما نیاز دارد.
- یکی از نقش های پرستار حمایت از بیمار است.
- در بسیاری از موارد حمایت از بیمار مستلزم ابزار ، تکنولوژی و امکانات ویژه ای نیست.
- تنها کافیست یک لحظه خود را جای بیمار بگذاریم از ارائه دهندگان خدمات چه انتظاری داریم؟
- همواره حق با بیمار است حتی اگر.......
منشور 5 محوري حقوق بیمار در ایران : مصوبه دهم آبان ماه
1388 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
- اول : دریافت مطلوب خدمات سلامت حق بیمار است.
- شایسته شأن و منزلت انسان و با احترام به ارزشها، اعتقادات فرهنگی و مذهبی باشد.
- بر پایه صداقت، انصاف، ادب و همراه با مهربانی باشد.
- فارغ از هرگونه تبعیض از جمله قومی، فرهنگی، مذهبی، نوع بیماري و جنسیتی باشد.
- بر اساس دانش روز باشد.
- مبتنی بر برتري منافع بیمار باشد.
- توزیع منابع سلامت مبتنی بر عدالت و اولویتهاي درمانی بیماران باشد.
- مبتنی بر هماهنگی ارکان مراقبت اعم از پیشگیري، تشخیص، درمان و توانبخشی باشد.
- به همراه تامین کلیه امکانات رفاهی پایه و ضروري و به دور از تحمیل درد و رنج و محدودیتهاي غیر ضروري باشد.
- توجه ویژه اي به حقوق گروههاي آسیب پذیر جامعه از جمله کودکان، زنان باردار، سالمندان، بیماران روانی، زندانیان، معلولان ذهنی و جسمی و افراد بدون سرپرست داشته باشد.
- در سریعترین زمان ممکن و با احترام به وقت بیمار باشد.
- با در نظر گرفتن متغیرهایی چون زبان، سن و جنس گیرندگان خدمت باشد.
- دوم : اطلاعات باید به نحو مطلوب و به میزان کافی در اختیار بیمار قرار گیرد.
محتواي اطلاعات باید شامل موارد ذیل باشد
:
- مفاد منشور حقوق بیمار در زمان پذیرش
- ضوابط و هزینه هاي قابل پیش بینی بیمارستان اعم از خدمات درمانی و غیر درمانی و ضوابط بیمه و معرفی سیستم هاي حمایتی در زمان پذیرش
- نام، مسؤولیت و رتبه حرفه اي اعضاي گروه پزشکی مسئول ارائه مراقبت از جمله پزشک، پرستار و دانشجو و ارتباط حرفه اي آنها با یکدیگر
- روشهاي تشخیصی و درمانی و نقاط ضعف و قوت هر روش و عوارض احتمالی آن، تشخیص بیماري، پیش آگهی و عوارض آن و نیز کلیه اطلاعات تأثیرگذار در روند تصمیم گیري بیمار
- نحوه دسترسی به پزشک معالج و اعضاي اصلی گروه پزشکی در طول درمان
- کلیه اقداماتی که ماهیت پژوهشی دارند.
- ارائه آموزشهاي ضروري براي استمرار درمان
نحوه ارائه اطلاعات باید به صورت ذیل باشد
:
-اطلاعات باید در زمان مناسب و متناسب با شرایط بیمار از جمله اضطراب و درد و ویژگیهاي فردي وي از جمله زبان، تحصیلات و توان درك در اختیار وي قرار گیرد، مگر اینکه
:
- تأخیر در شروع درمان به واسطه ارائه اطلاعات فوق سبب آسیب به بیمار گردد
. در این صورت انتقال اطلاعات پس از اقدام ضروري، در اولین زمان مناسب باید انجام شود.
- بیمار علیرغم اطلاع از حق دریافت اطلاعات ، از این امر امتناع نماید که در این صورت باید خواست بیمار محترم شمرده شود ، مگر اینکه عدم اطلاع بیمار، وي یا سایرین را در معرض خطر جدي قرار دهد
.
- بیمار میتواند به کلیه تصویر طلاعات ثبت شده در پرونده بالینی خود دسترسی داشته باشد و آن را دریافت نموده و تصحیح اشتباهات مندرج در آن را درخواست نماید
.
- سوم : حق انتخاب و تصمیم گیري آزادانه بیمار در دریافت خدمات سلامت باید محترم شمرده شود.
محدوده انتخاب و تصمیم گیري درباره موارد ذیل میباشد
:
- انتخاب پزشک معالج و مرکز ارائه کننده خدمات سلامت در چارچوب ضوابط
- انتخاب و نظر خواهی از پزشک دوم به عنوان مشاور
- شرکت یا عدم شرکت در پژوهشهاي زیستی با اطمینان از اینکه تصمیم گیري وي تأثیري در تداوم و نحوه دریافت خدمات سلامت ندارد.
- قبول یا رد درمان هاي پیشنهادي پس از آگاهی از عوارض احتمالی ناشی از پذیرش یا رد آن مگر در موارد خودکشی یا مواردي که امتناع از درمان شخص دیگري را در معرض خطر جدي قرار میدهد.
- اعلام نظر قبلی بیمار در مورد اقدامات درمانی آتی در زمانی که بیمار واجد ظرفیت تصمیم گیري میباشد ثبت و به عنوان راهنماي اقدامات پزشکی در زمان فقدان ظرفیت تصمیم گیري وي با رعایت موازین قانونی مد نظر ارائه کنندگان خدمات سلامت و تصمیم گیرنده جایگزین بیمار قرار گیرد.
- شرایط انتخاب و تصمیم گیري شامل موارد ذیل میباشد:
- انتخاب و تصمیم گیري بیمار باید آزادانه و آگاهانه، مبتنی بر دریافت اطلاعات کافی و جامع مذکور در بند دوم باشد.
- پس از ارائه اطلاعات ، زمان لازم و کافی به بیمار جهت تصمیم گیري و انتخاب داده شود.
- چهارم: ارائه خدمات سلامت باید مبتنی بر احترام به حریم خصوصی بیمار و رعایت اصل رازداري باشد.
- رعایت اصل رازداري راجع به کلیه اطلاعات مربوط به بیمار الزامی است مگر در مواردي که قانون آن را استثناء کرده باشد.
- در کلیه مراحل مراقبت اعم از تشخیصی و درمانی باید به حریم خصوصی بیمار احترام گذاشته شود. ضروري است بدین منظور کلیه امکانات لازم جهت تضمین حریم خصوصی بیمار فراهم گردد.
- فقط بیمار و گروه درمانی و افراد مجاز از طرف بیمار و افرادي که به حکم قانون مجاز تلقی میشوند میتوانند به اطلاعات دسترسی داشته باشند.
- بیمار حق دارد در مراحل تشخیصی از جمله معاینات ، فرد معتمد خود را همراه داشته باشد. همراهی یکی از والدین کودك در تمام مراحل درمان حق کودك می باشد مگر اینکه این امر بر خلاف ضرورتهاي پزشکی باشد.
- پنجم: دسترسی به نظام کارآمد رسیدگی به شکایات حق بیمار است.
- هر بیمار حق دارد در صورت ادعاي نقض حقوق خود که موضوع این منشور است ، بدون اختلال در کیفیت دریافت خدمات سلامت به مقامات ذي صلاح شکایت نماید.
- بیماران حق دارند از نحوه رسیدگی و نتایج شکایت خود آگاه شوند.
- خسارت ناشی از خطاي ارائه کنندگان خدمات سلامت باید پس از رسیدگی و اثبات مطابق مقررات در کوتاه ترین زمان ممکن جبران شود.
در اجراي مفاد این منشور در صورتی که بیمار به هر دلیلی فاقد ظرفیت تصمیمگیري باشد، اعمال کلیه حقوق بیمار مذکور در این منشور بر عهدي تصمیم گیرنده قانونی جایگزین خواهد بود. البته چنانچه تصمیم گیرنده جایگزین بر خلاف نظر پزشک، مانع درمان بیمار شود، پزشک میتواند از طریق مراجع ذیربط درخواست تجدید نظر در تصمیم گیري را بنماید.
چنانچه بیماري که فاقد ظرفیت کافی براي تصمیم گیري است، اما میتواند در بخشی از روند درمان معقولانه تصمیم بگیرد، باید تصمیم او محترم شمرده شود.
مدیریت شکایات
در سال های اخیر رویکرد سازمان ها به شکایات تغییر کرده و کم کم شکایات از حالت منفی و ناخوشایند که حتی الامکان باید بی سروصدا رفع و رجوع می شد ، به یک منبع ارزشمند اطلاعاتی برای یادگیری سازمانی واصلاح سیستم تبدیل شده است. با توجه به الزام رسیدگی به شکایات بصورت نظام کارآمد از سوی وزارت متبوع ، بیمارستان با هدف جلب رضایت مشتریان و ذینفعان و مشارکت ایشان در نظام تصمیم گیری و اجرا ، سیاست ارتقاء نظام رسیدگی به شکایات را درپیش گرفته است .
راهنمای بیماران وهمراهان دربیمارستان طالقانی تبریز