مرکز آموزشی درمانی طالقانی

علائم و نشانه‌هاى اصلى انسداد روده عبارتند از: ۱. پلى‌هيدرآمنيوس در مادر، ۲. اتساع شکم، ۳. استفراغ ۴. عدم دفع مکونيوم. پلى‌هيدرآمنيوس به سطح انسداد بستگى داشته و در حدود ۴۵% از زنانى که نوزاد آنها آترزى دئودنوم دارد و در ۱۵% از آنهائى که نوزاد آترزى ايلئوم دارد، ديده مى‌شود. هنگامى که به‌طور معمول، لولهٔ معده براى نوزاد گذاشته مى‌شود، وجود بيش از ۴۰cc مواد باقى‌مانده بر تشخيص انسداد صحه مى‌گذارد. در انسداد قسمت فوقانى روده، استفراغ به فاصله کمى پس از خوردن غذا رخ داده و اگر سطح انسداد پائين‌تر از آمپول واتر باشد، استفراغ صفراوى خواهد بود. اتساع شکمى به سطح انسداد بستگى داشته و در انسداد قسمت‌هاى ديستال، واضح‌تر است. ۳۰ تا ۵۰ درصد از نوزادان دچار انسداد روده، مکونيوم را دفع مى‌کنند اما عدم دفع مکونيوم تا ۲۴ ساعت پس از تولد، به‌طور مشخص مطرح‌کنندهٔ انسداد است.

علل انسداد روده در نوزادان شامل موارد زير است: آترزى يا تنگى روده، پانکراس حلقوي، ولولوس يا نوارهاى جسبندهٔ صفاقى و ناهنجاى‌هاى چرخشي، ايلئوس مکونيوم، بيمارى هيرشپرونگ، سندرم تجمع مکونيوم و سندرم کولون چپ کوچک نوزادان.

آترزى روده ۴۰% موارد دئودنوم، در ۲۰% مواد ژژونوم، در ۲۰% موارد ايلئوم و در ۱۰% موارد کولون را درگير مى‌سازد.

تنگى و آترزى دئودنوم در سطح آمپول واتر، انسداد ايجاد مى‌کند. در ۷۵% مورد صفرا به‌سمت ابتداء دئودنوم منحرف مى‌شود. پانکراس حلقوى تقريباً هميشه با هيپوپلازى دئودنوم در سطح آمپول همراه است. در نيمى از موارد، ناهنجاى‌هاى مادرزادى متعددى وجود دارند که شامل سندرم داون در ۳۰% موارد و بيمارى‌هاى مادرزادى قلب در ۲۰% موارد، مى‌باشند. در نيمى از نوزادان وزن هنگام تولد کمتر از ۲۵۰۰ گرم است.

کمى بعد از تولد به‌دنبال تلاش براى تغذيهٔ نوزاد، استفراغ که معمولاً حاوى صفرا است ايجاد مى‌شود. قسمت فوقانى شکم ممکن است متسع باشد در بيش از ۵۰% موارد مکونيوم دفع مى‌شود. گرافى‌هاى شکم يک معده و دئودنوم که به‌صورت دوبل متسع شده‌اند را نشان مى‌دهد. عمل انتخابى در اين موارد يک دئودنوستومى به‌منظور کاستن از فشار معده و دئودنوم و اندازه‌گيرى مواد باقى‌مانده در معده در تغذيهٔ مرحله‌اي، انجام مى‌شود.

اتساع شديد دئودنوم در بالاى محل انسداد شايع بوده و منجر به اختلال در پيشبرد موادغذائى خورده‌شده، مى‌شود. اين مشکل با بريدن قسمتى از ديوارهٔ مقابل مزانتر روده، به‌منظور اصلاح قطر لومن حل مى‌شود.

نبايد گاستروژژونوستومى انجام داد زيرا بن‌بست کور روده ممکن است باعث استفراغ‌هاى مکرر بشود. ميزان مرگ‌ومير به نارس‌بودن و ناهنجارى‌هاى همراه بستگى دارد.

آترزى و تنگى ژژونوم، ايلئوم و کولون به‌علت حوادث عروقى مزانتريک در رحم به‌وجود مى‌آيند. اين حوادث عروقى به‌طور مثال ناشى از فتق، ولولوس و يا انواژيناسيون مى‌باشند که باعث نکروز آسپتيک و جذب رودهٔ نکروز شده، مى‌شوند. اگرچه آترزى مى‌تواند در هر قسمتى از روده به‌وجود آيد اما اکثر موارد در قسمت ابتدائى ژژونوم يا انتهائى ايلئوم پديد مى‌آيد. يک منطقهٔ کوچک نکروزه ممکن است فقط تنگى ايجاد کرده با يک پرهٔ غشائى مسدودکنندهٔ لومن به‌وجود بياورد (نوع I). يک انفارکت وسيع‌تر ممکن است يک طناب فيبروزه بين دو قوس از روده برجاى بگذارد (نوع II) و يا ممکن است قسمت ابتدائى و انتهائى روده به‌طور کامل توسط يک نقص V شکل در مزانتر از يکديگر جدا شوند (نوع III).

آترزى‌هاى متعدد در ۱۰% موارد رخ مى‌دهند (نوع IV). در گونه خاصى از نوع III (نوع IIIb) که اغلب آترزى پوست سيب يا درخت کريسمس ناميده مى‌شود؛ انتهاء ژژونوم پروگزيمال مسدود است، قسمت طويلى از ميانهٔ رودهٔ کوچک وجود ندارد و ايلئوم انتهائى به‌دور عروق خونرسان خودش که از عروق ايلئوکوليک منشاء مى‌گيرند؛ پيچيده است.

استفراغ صفراوي، اتساع شکمى و عدم دفع مکونيوم مشخص‌کنندهٔ انسداد روده مى‌باشند. گرافى‌هاى سادهٔ شکمى تخمينى از محل انسداد در روده به‌دست مى‌دهند، اگرچه در نوزاد رودهٔ کوچک از کولون نوزاد قابل افتراق نيست. به نوزادان تازه متولدشده که دچار انسداد کامل هستند هيچ مادهٔ حاجبى نبايد خورانده شوند. ممکن است تنقيهٔ باريم (در سالين) براى گزارش‌نمودن سطح انسداد و چرخش ناهنجار همراه يا آترزى کولون همراه با آن، انديکاسيون داشته باشد. در انسدادهائى که در قسمت تحتانى روده و در اوايل حاملگى به‌وجود مى‌آيند؛ در هنگام تولد کولون خالى از مکونيوم بوده و به‌طور غيرطبيعى باريک به‌نظر مى‌رسد.

هنگامى که انسداد در قسمت‌هاى ابتدائى بوده يا در اواخر حاملگى به‌وجود آمده باشد؛ مکونيوم عبور کرده و به‌داخل کولون رسيده است. در اين هنگام تنقيه باريم، کولونى با ابعاد بزرگتر و داراى محتويات را نشان مى‌دهند يک کولون کوچک فقط به‌دليل عدم استفاده از روده نيست و به‌ندرت مى‌تواند به‌علت بيمارى‌هاى هيرشپرونگ باشد.

برشى که عرضى بوده و در قسمت‌ فوقانى شکم باشد، ارجح است. معمولاً رودهٔ نوزادانى که آترزى ژژونوم دارند، از معده تا محل انسداد شديداً متسع مى‌باشد. بايد اين ژژونوم بيش از حد اتساع يافته را بريد - در صورت لزوم تا ليگامان تريتز - زيرا اگر برداشته نشود منبعى براى انسداد عملکردى پايدار خواهد شد. براى نوزادانى که با فقدان قسمت زيادى از رودهٔ کوچک متولد مى‌شوند بايد عمل بيانچى انجام گيرد.

ميزان بالاى مرگ‌ومير ناشى از سپسيس، با اختلال عملکرد قسمت ابتدائى روده و آناستوموز، نارس‌بودن و پريتونيت مکونيومي، همراه مى‌باشد. برخلاف آترزى دئودنوم، وجود ساير ناهنجارى‌هاى همراه در آترزى رودهٔ کوچک و کولون معمول نمى‌باشد.

- انواع آترزى معده:

A: پرهٔ غشائى

B: نوار فيبروزه‌اى که دو انتهاى بسته را به‌هم متصل مى‌کند.

C: جدائى کامل دو انتها همراه با نقص V شکل مزانتر.